İş

Birçok göçmen çalışmak için Tirol’a geldi. Göçmenlere Tirol’da Boru ve Metal Fabrikaları en çok iş veren fabrikalardı, bunların yanında Hall Tekstil Fabrikaları ve birçok inşaat şirketleri de önemli iş sahaları sunmaktaydı. 1950 ve 1960 yıllarında batı ve kuzey Avrupa ülkelerinin gelişen ekonomisi ile daha fazla iş gücüne ihtiyaç duyulmaya başlandı. Ülke genelindeki işçi sayısı az gelince ekonomisi zayıf güney Avrupa ülkelerden – sözde geçici bir süre için – işçi alımı başladı.

 

Avusturya’da çalışan yabancıların yasal hakları biraz karışık ve az henüz oturmamış. Hall’de düzenli olarak yaşayabilmeleri için 1960’dan beri istenilen çalışma müsaadesi ve oturum iznine sahip olmaları gerekmektedir. İş veren ise Is ve İşçi bulma kurumdan çalışma izni almalıdır. Çalışma ve oturum izni birbirine bağlıdır ve istenildiği zaman geri alınabilinir. Bu belirsizlik Avusturyaekonomisinin gelişimine bağlıdır ve Avustuyalı çalışanlar da yabancı işçilerin ekonomik gelişmelere bağlı olarak işe alınıp işten çıkarılması gerektiğini söylüyor. Gerçek hayatta iş verenler işçileri yabancı olup olmadıklarına göre değil çalışma performanslarına göre işe alıyorlar.

Birçok firmanın çalışma koşulları çok yorucu ve tehlikeli. Bugün makineler ile yapılan işler o zamanlar işçişer tarafından elle yapılıyordu.

Eylül 1967’de “Radio Tirol“ dökümhane müdürü Mücke ve Insan kaynaklari müdürü Rückenbauer’e Röhrenwerke’de “yabancı işçilerin çalıştırılması” ile ilgili sorular sordu.

“Yabancı işçi“ terimi ile “misafir işçi“terimi işçi alımının ve göçünün ilk yıllarında aynı anlamda kullanılıyordu. Fakat ”yabancı işçi“ terimi “Nazi Almanyası’nda” zorla çalıştırılan işçilere işaret ediyordu. “Misafir işçi“ terimi ise Nasyonal Sosyalizm döneminde kullanılmıştır ve bugünkü anlamıyla eş değer değildir. “Misafir işçi“ terimi de Nasyonal Sosyalizm döneminde kullanılmaya başlandı. Ancak bu ifade yanlış bir imaj veriyor: Misafirler hoş görüyle karşılanır, genellikle çalıştırılmaz ve kısa bir süre sonra geri döner. İfade, göçün kalıcı olabilme gerçeğini yadsıyor.
Röhrenwerk Firma haberleri, Eylül 1967
Andrea Hörl ve Hans Danner tarafından düzenlendi Tiroler Rohre GmbH

Merkblatt

Türkiye (1964) ve Yuogoslavya(1966) ile imzalanan işçi alımı anlaşmalarından bu yana Avusturya Ticaret odası, işçi alımı ve bu konulardaki uzlaşmalar ile ilgili gerekli resmi işlemleri yürütmektedir. Bunu için „çalışma birliği“ adında bir birlik kurdular ve yabancı işçi alımlarını buradan yürüttüler. Istanbul ve Belgrad’da isçi alma komisyonları kuruldu. Her yıl açıklanan bildirgelerde, Avusturya’daki işletmelerin bürokratikleşen işçi alımı süreçlerini sunarlar:

– Her işletme işe almak istediği işçi için ticaret odasına belirlenen miktardaki parayı ödemek zorundadır ki, Istanbul ve Belgrad’daki Komisyonlara kayıt yaptıran işçilerin işlemleri başlatılsın.
– Özel isteklerde işletmelerin özel olarak komisyonlara gitmeleri tavsiye edilir.
– Çalışılacak ülkeye varılmadan önce işçilerin tüm sağlık kontrollerinden geçmiş olması gerekmektedir.

Işçilerin ülkeye varışlarından sonra, çalışma birliğinden işçinin geldiğine dair bir belge alınması gerekmektedir. Buradan yola çıkarak gelen işçilere insan olarak değil de birer eşya/araç olarak gördükleri anlaşılıyor. Nasyonal Sosyalizm dönemine ait kavramlar sorunsuz kullanılmaya devam ediliyor. Ayrıca gelen göçmen ve yabancılar Avusturya’da gizli tehdit olarak algılanmaktadırlar.

Ekonomiden sorumlu devlet dairesi; yabancı isçi alımından sorumlu çalısma birligi;
isçi alımı bilgirgeleri, 1967
WKO Tirol

İşçi haklarının edinimi için ilk önce uzun bir süreçten geçmek gerekiyordu, bu haklar arasında işçilerinin sağlık hizmetleri de yer alıyordu. Norbert Klotz, uzun yıllar Röhrenwerke’de işçi temsilciği başkanlığı yapmıştır. Firmaların “misafir işçiler”’e karşı tutumu ve firma-işçi süreçlerinde misafir işçilerin rolünü anlatıyor.
(*1956 İnnsbruck, Weer’de yaşıyor)
Röportaj: Verena Sauermann ve Veronika Settele, 18.2.2013
Süre 1:56 dk, Toplam Süre 42 dk

Devam etmek